Навъи нави гандум, ки номи «Тобистона»-ро гирифтааст, дар натиҷаи корҳои чандинсолаи селексионӣ (тухмипарварӣ) ихтироъ шудааст. Таҳқиқот дар пойгоҳи Институти ботаника, физиология ва генетикаи растаниҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон гузаронида шудааст.

Тавре ки доктори илмҳои кишоварзӣ Қурбоналӣ Партоев нақл мекунад, зимни корҳо олимон аз навъи маҳаллии «Сурхаки маҳаллӣ» истифода бурдаанд, ки аз замонҳои қадим дар минтақаҳои кӯҳии кишвар дар баландии 1500–2000 метр кишт мешавад.

Гандуми навъи нави "Тобистона"
Сурат: Институти ботаника, физиология ва генетикаи растаниҳои АМИТ

Ин навъ ба шароити сахти иқлим мутобиқати хуб дошта, барои офаридани шакли нав ва устувортари гандум заминаи асосӣ гардидааст.

Ба гуфтаи Партоев, гандуми навъи «Тобистона» на танҳо тезпаз аст, балки ҳосилнокии баланд низ дорад.

«Ба мо муяссар шуд, ки дар давраи як соли парвариш дар заминҳои обёришавандаи водии Ҳисор ба гирифтани ду ҳосил — то 9 тонна зироати ғалла аз як гектар ноил гардем», — шарҳ медиҳад олим.

Ин ба туфайли хусусиятҳои генетикии навъ имконпазир шуд, ки ба хушксолӣ, бемориҳо ва ҳашароти зараррасон тобовар буда, онро барои тағйирёбии иқлим мувофиқ месозад.

Дар замини озмоишии Институт: Партоев аз чап, Сатторов аз рост, соли 2024
Сурат: акси пешниҳодшуда

Муаллифи дигари ин навоварӣ — Бахтовар Сатторов, олими Донишгоҳи омӯзгории ба номи Садриддин Айнӣ, зикр мекунад, ки кишт ҳам дар фасли тирамоҳ (октябр ва ноябр) ва ҳам дар фасли тобистон (июл) гузаронида шудааст.

Тухмӣ бо усули қаторӣ бо хароҷоти 200 кг/га кишт шуда, ғизодиҳӣ бо селитраи аммиакӣ дар аввали баҳор сурат гирифтааст. Дар заминҳои обёришаванда обдиҳӣ мунтазам гузаронида мешуд: 4-5 маротиба дар кишти тирамоҳӣ ва 7-8 маротиба дар кишти тобистона.

Навъи нави гандум дар давраи кишти тирамоҳӣ натиҷаҳои беҳтаринро нишон дод.

Айни замон навъи нави гандуми «Тобистона» аз марҳилаи сертификатсия (тасдиқ)-и давлатӣ мегузарад. Тавре ки Партоев зикр мекунад, раванди тасдиқ вақтро талаб мекунад.

Ҳоло захираи тухмии ин навъ дар шароити озмоишгоҳ (лаборатория) маҳдуд аст, аммо олимон бовар доранд, ки дар оянда тухмии ин навъи гандум барои ҳамаи кишоварзони кишвар дастрас хоҳад шуд.

Дар Telegram, Facebook ва Instagram бо мо бимонед.