Бонки миллии Тоҷикистон (БМТ) меъёри бозтамвилро ба андозаи 1,0 банди фоизӣ - аз 11% то ба 10%-и солона поин бурд. Чунин қарор дар ҷаласаи навбатии Кумитаи сиёсати пуливу қарзии БМТ рӯзи ҷумъаи ҳафтаи гузашта қабул шуд. Меъёри навшуда аз имрӯз, 1 май амал мекунад.

Ин дуюмин мавриди тағйир додани меъёри бозтамвил аз оғози сол аст. Қаблан аввали моҳи феврал меъёри мазкур ба андозаи 2,0 банди фоизӣ - аз 13,0 то ба 11% паст шуда буд.

Тибқи қонунгузорӣ, меъёри бозтамвил меъёри минималии фоизие мебошад, ки тибқи он БМТ ба бонкҳо ҷиҳати таъмини пардохтпазирии кӯтоҳмуҳлат қарз медиҳад. Муҳлати чунин қарзҳо, ки бонкҳо метавонанд дар музоядаҳо онро гиранд, аз як рӯз (intraday) то 28 рӯзро ташкил медиҳанд.

Бонкҳо қарзро дар навбати аввал барои дастгирии пардохтпазирии худ дар давраи кӯтоҳмуҳлат ҷиҳати иҷрои уҳдадориҳои таъҷилӣ, аз ҷумла ҳисоббаробарӣ дар бозори байнибонкӣ, пардохти қарзи ниҳодҳои байнулмилалии молиявӣ ва ғайра истифода мебаранд.

Ҳангоми поинравии меъёри бозтамвил пул дар гардиш бештар дастрас гардида, мутаносибан зимни ивази он ба молу хидматрасониҳо бештар “арзон” мешавад. Ба ин тариқ, поинравии меъёри бозтамвил метавонад ба болоравии сатҳи таваррум дар бахши истеъмолӣ боис гардад.

Тибқи маълумоти БМТ, сатҳи таваррум дар моҳи марти соли равон 0,9%-ро ташкил дод, ки ба сатҳи умумии таварруми моҳҳои пешин - 0,5% дар моҳи январ ва 0,4% дар моҳи феврал баробар аст. Мизони таварруми солона ( аз моҳи марти соли 2022 то моҳи марти соли 2023) 3,6%-ро ташкил медиҳад.

Нишондиҳандаи ҳадафноки таваррум барои соли 2023 аз ҷониби Бонки миллӣ чун дар чанд соли пеш дар сатҳи 6,0% (+/-2 б.ф.) муқаррар шудааст.

Дар гузориши чанде пеши Бонки ҷаҳонӣ дар бораи дурнамои иқтисоди ҷаҳон гуфта мешавад, таваррум дар Тоҷикистон дар соли 2023 “тадриҷан коҳиш ёфта, дар ҳудуди нишондиҳандаи ҳадафноки БМТ 4-8% боқӣ мемонад, ки ба он сиёсати шадиди пуливу қарзӣ мусоидат мекунад”.

Муаллифони гузориш интизорӣ доранд, ки вазъият пас аз авҷ дар соли 2022 муътадил мешавад.

“Коҳиши талабот дар ҷаҳон содироти фулузот (металлҳо)-и гаронбаҳо ва канданиҳои фоиданокро аз Тоҷикистон кам мекунад”, - тахмин мекунанд таҳлилгарони Бонки ҷаҳонӣ.

Онҳо сатҳи таваррумро аз рӯи натиҷаҳои соли 2023 дар сатҳи 5,6 фоиз ва дар ду соли оянда - 6,5 фоизӣ пешгӯӣ мекунанд.

Коршиносони Бонки авруосиёии рушд (БАОР) дар гузориши моҳи апрели худ таваррумро дар ҷумҳурӣ то охири соли тақрибан дар ҳамин сатҳ - 6,0 фоиз пешбинӣ кардаанд.

Дар ҳамин ҳол, иқтисодчиёни Бонки осиёии рушд соли ҷорӣ дар Тоҷикистон аз сатҳи таварруми нисбатан баландтар -7% интизорӣ доранд.

Дар гузориши “Шарҳи рушди Осиё” онҳо ин пешгӯии худро “эҳтимоли беқурбшавии асъори миллӣ дар таносуб бо поинравии қурби рубл, афзоиши минбаъдаи қарздиҳии истеъмолӣ, болоравии маоши хидматчиёни давлатӣ ва нафақаҳо” маънидод мекунанд.

Дар соли 2024 мутахассисони Бонки осиёии рушд аз сустшавии таваррум то 6,5% интизорӣ доранд, “чунки нархҳои ҷаҳонӣ ба маҳсулоти хӯрокворӣ муътадил хоҳанд буд”.

Меъёри бозтамвил чист?

Меъёри бозтамвил фишанги калидии танзими амалиётҳои сиёсати пулию қарзӣ маҳсуб ёфта, дар асоси таҳлилҳои ҳамаҷонибаи нишондиҳандаҳои мақсаднок, хавфҳои эҳтимолии пешбинишаванда ва мавқеи сиёсати пулию қарзӣ муқаррар мегардад.

Дар таҷрибаи ҷаҳонӣ бозтамвил меъёри фоизие шуморида мешавад, ки бар асоси он бонки марказии кишвар ба бонкҳои тиҷоратӣ қарз дода, онҳо дар навбати худ, барои соҳибкорӣ ё дигар эҳтиёҷоти шахсӣ ба аҳолӣ қарз медиҳанд.

Мутаносибан, чӣ қадар меъёр баланд ё паст бошад, ҳамон қадар фоизҳои қарз дар бонкҳои тиҷоратӣ ва дигар ташкилотҳои қарзӣ баланд ё паст мешаванд.

Меъёри бозтамвил воситаи танзими пуливу қарзӣ буда, тавассути он БМТ ба меъёрҳои бозори байнибонкӣ ва меъёрҳои қарзу депозит, ки аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ ба шахсони ҳуқуқию воқеӣ дода мешаванд, таъсир мерасонад.

Дар Telegram, Facebook, Instagram, OK ва ВК бо мо бимонед.